Δημοσιεύτηκε η πρόσκληση της δράσης Ερευνώ-Καινοτομώ που εντάσσεται στο πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» 2021-2027 και θα χρηματοδοτηθεί τόσο με πόρους της Ελλάδας όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο συνολικός προϋπολογισμός της Δράσης είναι 300.000.000€ και σκοπός της είναι η ενίσχυση της Έρευνας και Καινοτομίας, η αύξηση της εξωστρέφειας προς τις διεθνείς αγορές και κατ’ επέκταση η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των ελληνικών προϊόντων.

Δικαιούχοι της δράσης είναι Επιχειρήσεις και Ερευνητικοί Οργανισμοί και Λοιποί Φορείς που αντιμετωπίζονται ως Ερευνητικοί Φορείς ή Επιχειρήσεις.

Για να συμμετέχουν στη Δράση οι δικαιούχοι πρέπει:

• να έχουν κατ’ ελάχιστον μία (1) κλεισμένη πλήρη (ετήσια) διαχειριστική χρήση (εξαιρούνται του όρου οι επιχειρήσεις της Παρέμβασης ΙV), να έχουν συσταθεί νόμιμα και να λειτουργούν με έδρα στην Ελλάδα ή σε άλλο Κράτος – Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε ως νομικά πρόσωπα (π.χ. ΑΕ, ΕΠΕ, ΟΕ, ΕΕ, ΙΚΕ, ΚοινΣΕπ) είτε ως ατομικές επιχειρήσεις.
• Εξαιρούνται οι προβληματικές επιχειρήσεις καθώς και οι επιχειρήσεις για τις οποίες εκκρεμεί απόφαση ανάκτησης ενίσχυσης από την ΕΕ.
• Κάθε αυτοτελής επιχείρηση (σε επίπεδο ΑΦΜ) μπορεί να συμμετέχει ως δυνητικός δικαιούχος σε έως πέντε (5) Αιτήσεις Χρηματοδότησης αθροιστικά στις Παρεμβάσεις Ι, ΙΙ και ΙΙΙ, καθόλη τη διάρκεια της Δράσης.
• Οι επιχειρήσεις συμμετέχουν υποχρεωτικά σε ποσοστό τουλάχιστον 30% στον προϋπολογισμό του έργου.
• Για τη συμμετοχή τους στη Δράση κάθε ερευνητικός φορέας συμμετέχει ως ενιαία οντότητα, δηλαδή σε επίπεδο ΑΦΜ και εκπροσωπείται από τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ), για όσους φορείς διαθέτουν ΕΛΚΕ. Σε περίπτωση που σε ένα έργο συμμετέχουν διαφορετικά Τμήματα Σχολής του ίδιου ΑΕΙ (Πανεπιστήμια) ή διαφορετικά Ινστιτούτα του ίδιου Ερευνητικού Κέντρου ή διαφορετικοί Τομείς του ίδιου ΑΕΙ ή διαφορετικά Εργαστήρια του ίδιου ΑΕΙ ή Ινστιτούτου, ως ερευνητικός  οργανισμός-εταίρος δηλώνεται στο ΟΠΣΚΕ το αντίστοιχο Πανεπιστήμιο ή Ερευνητικό Κέντρο με ενιαίο προϋπολογισμό υπολογιζόμενο σε επίπεδο ερευνητικού οργανισμού και με ένα τόπο υλοποίησης.
• Δεν τίθεται περιορισμός στον αριθμό των προτάσεων στις οποίες συμμετέχει ένας ερευνητικός οργανισμός
• Σημειώνεται ότι οι Δικαιούχοι της Δράσης,  θα πρέπει να έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων του άρθρου 20 του ν. 4557/2018 (Α΄ 139), ως ισχύει, πριν την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης. εφόσον περιλαμβάνονται στους υπόχρεους εγγραφής στο Μητρώο.

Οι Αιτήσεις χρηματοδότησης στο πλαίσιο της Δράσης υποβάλλονται από:

• μεμονωμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις,
• ομάδες επιχειρήσεων
• συμπράξεις επιχειρήσεων με ερευνητικούς οργανισμούς

και θα πρέπει να εντάσσονται σε μια από τις παρακάτω τέσσερις κατηγορίες παρεμβάσεων:

Κατηγορίες Παρεμβάσεων:

I  Έρευνα και Ανάπτυξη από Επιχειρήσεις:

• Προϋπολογισμός: έως 800.000€
• Δικαιούχοι: Επιχειρήσεις

II Συμπράξεις Επιχειρήσεων με Ερευνητικούς Οργανισμούς

• Προϋπολογισμός: έως 2.000.000€
• Δικαιούχοι: Συμπράξεις Επιχειρήσεων με Ερευνητικούς Οργανισμούς

III Αξιοποίηση Ερευνητικών Αποτελεσμάτων

• Προϋπολογισμός: έως 2.000.000€
• Δικαιούχοι: Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ)

IV Σφραγίδα Αριστείας (Seal of Excellence) για επιχειρήσεις

• Προϋπολογισμός: Στο όριο του εγκεκριμένου Π/Υ από το Horizon Europe
• Δικαιούχοι: Μικρομεσαίες Ελληνικές Επιχειρήσεις που έλαβαν τη σφραγίδα Αριστείας (Seal of Excellence)

**Ο αιτούμενος προϋπολογισμός ενός δυνητικού δικαιούχου σε μια αίτηση πληρωμής δεν μπορεί να υπερβαίνει το 60% του υψηλότερου κύκλου εργασιών σε μία από τις τρεις διαχειριστικές περιόδους του έτους που προηγείται της υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης.

Επιλέξιμοι τομείς δραστηριότητας

1. Υλικά, Κατασκευές & Βιομηχανία
2. Τουρισμός, Πολιτισμός & Δημιουργικές Βιομηχανίες
3. Αγροδιατροφική Αλυσίδα
4. Περιβάλλον & Κυκλική Οικονομία
5. Βιοεπιστήμες, Υγεία, Φάρμακα
6. Μεταφορές & Εφοδιαστική Αλυσίδα
7. Αειφόρος Ενέργεια 8. Ψηφιακές Τεχνολογίες

Ημερομηνίες έναρξης/λήξης υποβολής:

Ως ημερομηνία έναρξης ηλεκτρονικής υποβολής των αιτήσεων χρηματοδότησης στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΟΠΣΚΕ), για όλες τις Παρεμβάσεις της Δράσης, ορίζεται  η Πέμπτη 06.06.2024 και ώρα 12:00 με καταληκτικές ημερομηνίες ως εξής:-

• για την Παρέμβαση Ι την Τετάρτη 10.07.2024 και ώρα 15:00
• για την Παρέμβαση ΙΙ την Τετάρτη 17.07.2024 και ώρα 15:00
• για τις Παρεμβάσεις ΙΙΙ και IV η Πρόσκληση θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι την εξάντληση του διαθέσιμου προϋπολογισμού ανά Κατηγορία Περιφέρειας και το αργότερο μέχρι την Τετάρτη 27.11.2024 και ώρα 15:00.

Με πληροφορίες από:

• http://erevno-kainotomo.gr/espa2127
• https://21-27.antagonistikotita.gr/drasi-erevno-kainotomo-2021-2027/
• https://shorturl.at/31aXS

Οι αρμόδιες φυτοϋγειονομικές υπηρεσίες της Ελλάδας εφιστούν την προσοχή καθώς επιβεβαιώθηκε στη χώρα μας η παρουσία του επιβλαβούς εντόμου Spodoptera frugiperda. Πρόκειται για έντομο το οποίο είναι ιθαγενές των τροπικών και υποτροπικών περιοχών της Αμερικής, έχει ωστόσο εξαπλωθεί σχεδόν σε όλη την Αφρικανική ήπειρο. Στον παρακάτω χάρτη φαίνεται η παγκόσμια εξάπλωση του:

        Πηγή: EPPO Global Database

Σύμφωνα με στοιχεία του EPPO, πριν η παρουσία του καταγραφεί στην Ελλάδα, εντοπίστηκε αρχικά σε γειτονικές χώρες ως εξής:

• τον Ιούνιο του 2019 στην Αίγυπτο
• το 2020 σε Συρία, Ιορδανία και Ισραήλ
• το 2022 στην Τουρκία
• τον Ιανουάριο του 2023 στην Κύπρο

Στην συνέχεια, το καλοκαίρι του 2023, εντοπίστηκε στο Δίκτυο Φερομονικών Παγίδων του Εθνικού Προγράμματος Επισκοπήσεων για επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας στις εξής περιοχές της Ελλάδας: Π.Ε. Λακωνίας, Ανατ. Αττική, Ηράκλειο και Λασίθι.

Μορφολογία ενηλίκου/προνύμφης

Πρόκειται για ένα λεπιδόπτερο της οικογένειας Noctuidae. Τα ενήλικα αρσενικά άτομα του είδους είναι ελαφρώς μικρότερα από τα θηλυκά τόσο στο μήκος τους όσο και στο άνοιγμα των φτερών τους. Τα φτερά έχουν άνοιγμα 30-40 mm στο πάνω μέρος των οποίων έχουν καφέ/γκρι ακανόνιστους χρωματισμούς, ενώ το κάτω μέρος τους είναι ανοιχτό γκρι/λευκό.  Τα θηλυκά έχουν λιγότερα ευδιάκριτα σχήματα στα φτερά τους.

Η προνύμφη είναι χρώματος πράσινο/καφέ με λευκές γραμμές σε όλο το μήκος του σώματος της ενώ φέρει χαρακτηριστικό σχηματισμό “Y” στο κεφάλι της. Επιπλέον, εντοπίζονται χαρακτηριστικές εξογκωμένες μαύρες τελείες που στο τέλος της κοιλιάς της είναι διατεταγμένες σε τετράγωνο. Το μήκος της προνύμφης είναι 35-40 mm.

Πάνω αριστερά: Ωομάζα σε φύλλο βαμβακιού – Πάνω δεξιά: Αυγά που μόλις εκκολάφθηκαν Πηγή: Cabbi Digital Library
Κάτω αριστερά: Προνύμφη που μόλις εκκολάφθηκε – Κάτω δεξιά: Ώριμη προνύμφη Πηγή: University of Florida

Ξενιστές

Το έντομο αυτό είναι ιδιαίτερα πολυφάγο και έχει εντοπιστεί σε περισσότερους από 350 ξενιστές, που ανήκουν σε 75 οικογένειες. Προκαλεί σημαντικές ζημιές σε καλλιέργειες όπως καλαμπόκι, ρύζι, σόργο, βαμβάκι, σόγια ενώ προσβάλει επίσης κράμβες, κολοκυνθοειδή, φυστίκια, μηδική, κρεμμύδια, φασόλια, πατάτα, τομάτες και άλλα σολανώδη (μελιτζάνες, πιπεριές, γλυκοπατάτες, καπνός) και αρκετά καλλωπιστικά φυτά (χρυσάνθεμα, γαρύφαλλα και Pelargonium sp.).

Εικόνες επάνω: Προσβολή σε καλαμπόκι. Πηγές: Eppo Global Database / Cabbi Digital Library
Κάτω αριστερά: Προσβολή σε τομάτα – Κάτω δεξιά: Προσβολή σε βαμβάκι Πηγή: Cabbi Digital Library

Βιολογία του εντόμου

Το θηλυκό έντομο, γεννάει τη νύχτα 100-300 αυγά στην κάτω επιφάνεια των κατώτερων φύλλων ενώ συνολικά μπορεί να εναποθέσει έως 1000 αυγά. Ο χρόνος επώασης διαρκεί 2-3 ημέρες στους 20-30°C. Στην συνέχεια, μόλις οι προνύμφες εκκολαφθούν τρέφονται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων. Στο στάδιο αυτό, οι προνύμφες μπορούν να διασπαρθούν μέσω του ανέμου και σε γειτονικά φυτά.

Οι προνύμφες μεγαλύτερου σταδίου εισέρχονται μέσω των φύλλων που ακόμη δεν έχουν εκπτυχθεί στο φυτό και καταστρέφουν το μερίστωμα με αποτέλεσμα τη διακοπή της ανάπτυξης τους. Προσβάλλουν επίσης το εσωτερικό των σπαδίκων και τρέφονται με τους σπόρους που σχηματίζονται.

Μόλις ολοκληρώσουν την ανάπτυξή τους, πέφτουν στο έδαφος και νυμφώνονται σε βάθος 2-8 εκ. Οι νύμφες έχουν καφέ χρώμα με μήκος που κυμαίνεται από 13-17 mm. Ο βιολογικός του κύκλος, σε ευνοϊκές συνθήκες ολοκληρώνεται σε περίπου 30 ημέρες (ημερήσια θερμοκρασία 28°C), αλλά αυτός ο κύκλος μεγαλώνει (έως 60-90 ημέρες) σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.

Επάνω: Αρσενικό έντομο – Κάτω: Θηλυκό έντομο. Πηγή: University of Florida

Γιατί θεωρείται επικίνδυνο είδος;

1. Το κλίμα της Μεσογείου θεωρείται κατάλληλο για την ανάπτυξη του εντόμου
2. Προσβάλει μεγάλο εύρος ξενιστών
3. Έχει μεγάλο αριθμό γενεών ανά έτος καθώς δεν εμφανίζει το φαινόμενο της διάπαυσης
4. Έχει μεγάλη ικανότητα διασποράς καθώς μπορεί να πετάξει μέχρι 100 χλμ σε μία νύχτα
5. Ως έντομο – εισβολέας δεν έχει αποτελεσματικούς φυσικούς εχθρούς
6. Μπορεί να προκαλέσει καταστροφή των φυτών και σοβαρή μείωση της παραγωγής

Πως διαδίδεται:

• Με πτήσεις του ενήλικου εντόμου καθώς μπορεί να πετάξει έως και 100 χλμ μέσα σε μία νύχτα
• Μέσω των αερίων μαζών μπορεί να μετακινηθεί σε μεγάλους πληθυσμούς
• Μέσω του εμπορίου μολυσμένων καρπών καλαμποκιού, πιπεριάς, τομάτας κ.α.
• Μέσω της φύτευσης μολυσμένων φυτών πχ καλαμπόκι, χρυσάνθεμο, γαρύφαλλο

Αντιμετώπιση:

• Με τη χρήση φερομονικών παγίδων ή παγίδων φωτός, την περίοδο πτήσης του εντόμου (Μάρτιο με Νοέμβριο)
• Με τη χρήση εγκεκριμένων εντομοκτόνων
• Με την καταστροφή των προσβεβλημένων φυτών/καρπών
• Με τους περιορισμούς εισαγωγής καρπών και φυτών από την Αφρικανική ή την αμερικανική ήπειρο που έχουν τεθεί (έκτος της ζωντανής γύρης, των καλλιεργειών φυτικών ιστών, σπερμάτων και κόκκων)
• Με την συνεχή επίβλεψη των καλλιεργειών και την ενημέρωση των αρμοδίων σε περίπτωση εντοπισμού ΔΑΟΚ και ΠΚΠΦΠ & ΦΕ.

Προσοχή: Σε περίπτωση εντοπισμού ή ύποπτων συμπτωμάτων παρακαλείστε να επικοινωνήσετε με:

– Τα τμήματα Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου των Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής των Π.Ε της Χώρας

– Το τμήμα Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής του ΥπΑΑΤ (Email: planthealth@ minagric.gr)

Πηγές:

1. Catalogue of life: https://www.catalogueoflife.org/
2. EPPO Global Database: https://gd.eppo.int/
3. Cabi Digital Library: https://www.cabidigitallibrary.org/
4. University of Florida: https://www.ufl.edu/
5. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γενική Διεύθυνση Γεωργίας, Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, Τμήμα Φυτοϋγειονομικού ελέγχου. Ενημερωτικό φυλλάδιο & πληροφορίες για το Spodoptera frugiperda. Σεπτέμβριος 2023
6. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Περιφερειακό κέντρο προστασίας φυτών, Ποιοτικού και Φυτουγειονομικού ελέγχου Αχαΐας – Ενημερωτικό δελτίο 10^ης Οκτωβρίου 2023
7. Περιφέρεια Κρήτης – Ενημερωτικό δελτίο 28^ης Σεπτεμβρίου 2023
8. Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2023/1134 της Επιτροπής 8^ης Ιουνίου 2023 σχετικά με τα μέτρα για την πρόληψη της εισαγωγής, της εγκατάστασης και της διασποράς στο έδαφος της Ένωσης του Spodoptera frugiperda (Smith).

Σύνταξη/επιμέλεια κειμένου: Σοφία Καλαϊτζάκη – Ράνια Κασμερίδου

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 6977288026 – 6999103084